مفاهیمـی چـون آمـوزش، پیشـگیری و سـلامت از دیربـاز، جزئـی از نیازهـا و دغـدغه‌هـای جامعـه بشـری و دولـت هـا بـوده اسـت، در حـوزه سـلامت، آمـوزش و ارتقای سـواد سـلامت نقـش موثـر و انـکارناپذیـری در پیشـگیری از بیمـاری، آسـیب‌هـای اجتماعـی و رشــد و توســعه پایــدار کشــورها دارد.

از ایــن رو دسترســی بــه خدمــات آموزشـی و سـلامت یکـی از مهمتریـن راه‌هـای رسـیدن بـه اهـداف توسـعه وتوانمنـد سـازی انسـان هـا اسـت.در همیــن راســتا نظــام ســلامت بــه عنــوان مســئول ســلامت، بیــش از ۴۰ســال اســت کــه بــا آمــاده ســازی زیرســاخت هــای خدمــت در قالــب نظــام مراقبـت هـای اولیـه بهداشـتی  تـلاش کرده تــا در ایــن مســیر گام بــردارد.

ضـرورت ارائـه خدمـات سـلامت روان و خـلاء آن در نظـام سـلامت همـواره یکـی از دغدغـه هـای متخصصیـن حـوزه سـلامت روان کشـور بـوده، و ادغـام خدمـات سـلامت روان در نظـام مراقبـت هـای اولیـه بهداشـتی، فرصتـی فراهـم کـرد تـا بسـیاری از افـراد کـه بـه نحـوی از اختـلالات روانـی و رفتـاری رنـج مـی بردنـد و بـه نوعـی مـورد غفلـت و بـی مهـری و بـی توجهـی قـرار داشـتند، شناسـایی و دیـده شـوند. از طرفـی پیشـگیری از ابتـلا بـه اختـلالات روانـی و رفتـار بـا کـودکان بـه عنـوان اولویـت هـای حـوزه سـلامت روان در دسـتور کار مدیـران حـوزه سـلامت روان کشـور قـرار گرفـت کـه بـا تاکیـد بـر آمـوزش جمعیـت عمومـی و بـا هـدف ارتقـای سـواد سـلامت روان در سـاختار نظـام سـلامت طراحـی شد.

اجرای طرح تحول سلامت که به حق می توان از آن به عنوان انقلاب دوم سلامت روان کشور یاد کرد، پس از اجرای طرح تحول در نظام سلامت در سال ۱۳۹۳ رخ داد و با ایجاد زیرساخت های شبکه در مناطق شهری و راه اندازی پایگاه های سلامت و مراکز خدمات جامع سلامت در حاشیه شهرها و مناطق کم برخوردار دسترسی مردم به خدمات سلامت از جمله سلامت روان فراهم گردید. حضــور کارشــناس ســلامت روان در تیــم ســلامت و اســتقرار آن در مراکــز خدمــات جامــع سـلامت، غربالگـری اختـلالات روانـی، آسـیب هـای اجتماعـی، مصـرف مـواد و اعتیـاد در پایـگاه هـای سـلامت، ارائـه خدمـات درمانـی توسـط پزشـک، آمـوزش و مداخـلات روانشـناختی توسـط کارشـناس سـلامت روان و توانمنـد سـازی افـراد بخشـی از خدمـات جدیـد ادغـام یافتـه در نظـام شـبکه اسـت کـه منجربـه تقویـت زیرسـاخت خدمـات سـلامت روان در سـاختار نظـام سـلامت گردید.

ایــن تحــول باعــث شــد کــه بســیاری از افــراد و بیمــاران روانپزشــکی کــه نیازمنــد خدمــات سـلامت روان بـه صـورت سـرپایی، ویزیـت هـای دوره ای و آمـوزش هـای روان شـناختی بودنـد، بـه راحتـی بـا مراجعـه بـه مراکـز خدمـات جامـع سـلامت در اقصـا نقـاط کشـور از ایـن امکانـات بهـره منـد گردنـد و بسـیاری از هزینـه هـای غیـر ضـروری در زندگـی آنهـا کاهـش یابـد. از ایــن رو ســاختار نظــام ســلامت خــود مســیر و راهکاری بــرای تمرکــز زدایــی خدمــات، دسترســی بیشــتر و آســان، کاهــش انــگ اجتماعــی ناشــی از بیمــاری هــای روان پزشــکی، پیشـگیری از اتـلاف وقـت و سـرمایه و ارتقـای سـواد سـلامت روان جمعیـت عمومـی بـه ویـژه اقشـار آســیب پذیــر بــا درآمــد پاییــن اســت.

جــذب و بــه کارگیــری کارشــناسان ارشــد روانشــناس درکشور در مراکــز خدمــات جامـع سـلامت در سطح کشور ، نـه تنهـا خدمتـی جدیـد و مبتکرانـه در نظـام سـلامت اسـت، کـه بـا غربالگـری اختـلالات روانپزشـکی، مصـرف مـواد، الـکل، دخانیـات خشـونت هـای خانگـی و ارائـه خدمـات پیشـگیری و درمـان هـای روانشناسـی، بـار زیـادی را از دوش حـوزه درمـان و بیمارسـتان هـا کـم مـی کنـد. بلکـه گام مهـم و بزرگـی در جهـت کاهـش انـگ ناشـی از بیمـاری هـای روانپزشـکی و اعتیـاد و ارتقـای سـواد سـلامت روان جامعـه اسـت.حضـور کارشـناس سـلامت روان در کنـار پزشـک و مراقـب سـلامت و سـایر اعضای تیم سـلامت در مراکـز خدمـات جامـع سـلامت، بـه معنـی رفتن بـه سـمت عـادی سـاز   (Normalizaton) و پذیـرش بیمـاری هـای روانـی و اعتیـاد، پذیـرش دیـدگاه کل نگـر در برابـر نـگاه جـز نگـر اسـت،

* برنامه تشخیص و مراقبت اختلالات شایع روانپزشکی

*برنامه ملی ثبت و پیشگیری از رفتارهای خودکشی

*برنامه حمایت‌های روانی اجتماعی در بلایا و حوادث غیر مترقبه

*برنامه آموزش مهارت‌های فرزند پروری

*برنامه آموزش مهارت‌های زندگی

*برنامه خودمراقبتی در سلامت روان

*برنامه پیشگیری از همسر آزاری

*برنامه پیشگیری از کودک آزاری

*برنامه‌های پیشگیری از مصرف مواد، الکل و دخانیات

*برنامه‌های کاهش آسیب مصرف موادو  DIC

*سلامت روان جامعه نگر و مراکز سراج